Sırbistan’ın İslam Cemaati baş müftüsü Muamer Zukorliç’in tek bir küresel örgütün -Dünya Boşnak Kongresi (WBC)- bütün Boşnakları birleştirmeye ve BM’de sandalye almaya çalışacağı yönündeki duyurusu sonrasında, ülkede çeşitli tepkiler devam ediyor.
Zukorliç, “Önümüzdeki aylarda, dünyadaki bütün Boşnaklar için bir çatı örgüt görevi görecek ve Yahudi Dünya Kongresi modeline dayanarak BM’de temsil hakkı arayacak bir Dünya Boşnak Kongresi kurulacak.” dedi.
Zukorliç, Yahudilerin BM’deki konumlarını Yahudi soykırımına uğradıkları için elde ettiğini ve soykırım görmüş bir halk olarak Boşnakların da dünya düzeninde kendi yerlerine sahip olma hakkı olduğunu savunuyor.
Duyuruyu bir bağlama yerleştirmek amacıyla, Boşnak Ulusal Konseyi Başkanı Samir TandirSETimes‘a şunları söyledi: “Bir Boşnak ulus devletinin var olmadığı, Boşnakların Sırbistan’daki Sancak bölgesi ve Karadağ’da kadim yaşamalarına rağmen ayrımcılık gördükleri, tehlikede oldukları ve Bosna-Hersek’in de onlara yardım edemediği dikkate alındığında, ek koruma mekanizmalarına ihtiyaç duyulmakta. Bunlardan biri de telaffuz edilen Dünya Boşnak Kongresi’dir.”
Tandir, bu soylu amacın başkalarına tehdit oluşturmadığını, ancak ona ulaşmak için Zukorliç ve onun Saraybosna’daki yüksek dini otoritesi, Reis Ulema Mustafa Ceriç’in itibarı, deneyimi ve küresel alandaki tanınmışlığına güvenilirken, uluslararası toplumdaki dostlardan destek beklendiğini de sözlerine ekledi.
Ancak pek çok kişi, dini bir cemaatin BM’de sandalye alıp alamayacağını sorguluyor. Bloğun Tüzüğünde, üyeliğin yükümlülükleri kabul eden ve bunları yerine getirmek için beceri ve isteğe sahip bütün barışçı devletlere açık olduğu belirtiliyor.
Din toplumbilimcisi Profesör Mirko Corceviç SETimes‘a şunları söyledi: “BM tarafları – devletleri – hükümetleri tanır ama dini cemaatlere sandalye vermez. İsrail bir BM üyesi, fakat Sırbistan, Arnavutluk veya Fransa’daki Yahudi dini cemaatleri değil. BM üyesi Arap ülkelerinden hiçbir Arap toplumunun sandalyesi yok.”
Corceviç, bunun Zukorliç’n gerçek hedefi olan Sancak için özerklik hedefleyen siyasi bir girişim olduğunu belirtti.
Ancak çoğu zaman Zukorliç’in siyasi düşmanı ve rakibi olarak görülen Belgrad müftüsü Muhamed Yusufsipahiç, dinle milliyet arasına ince bir çizgi çizerek buna karşı çıktı.
SETimes‘a konuşan Yusufsipahiç, “Ulusal meseleyle ilgili mücadeleyi anlıyor ve kabul ediyorum. Fakat bu, bir kurum olarak İslam Cemaati veya Müslüman olan diğer insanlarla ilgili bir mesele değil. Ancak daha iyi anlamak için, fikrin Boşnaklar arasındaki dini otoriteler tarafından desteklenmesi, ama onlar tarafından yönetilmemesi gerekiyor.” dedi.
Yusufsipahiç, birleşme fikrinin komşuları tarafından tehdit edilen bütün halklar için temel bir ihtiyaç olduğunu sözlerine ekledi.
Ancak Corceviç, Sancak’a özerklik kazandırmaya yönelik bir girişimin salt orada yaşayan bir milliyet veya inanç tarafından başlatılamayacağını, zira başkalarının da olduğunu savunuyor.
Corceviç, “Zukorliç’in ısrarı, Sancak’ın yanı sıra tüm bölgede istikrarı bozabileceği için büyük siyasi sonuçlara yol açabilir.” dedi.
Tehlikenin farkında olan çoğu Sırp yetkili, açıklama yapmamak veya tavır almamak üzere ihtiyatlı davranıyor.
Ancak Çalışma ve Sosyal Politika Bakanı Rasim Ljajiç, fikirle alay etti.
Ljajiç, “En iyisi Zukorliç’in BM genel sekreteri olmasını talep etsinler. Bu, onun önerdiğine eşdeğer bir şey.” dedi.
Bazı uzmanlar, Dünya Yahudi Kongresiyle karşılaştırmanın uygun olmadığını, zira onun, STK’lar gibi BM’de yer almasına karşın BM kararlarını etkileyemeyen pek çok örgütten biri olduğunu söylüyor. Dünya Yahudi Kongresi de bu kıyası açıkça görmeyecek.
Fakat uzmanlar, girişimin, Batılı güçlerin Müslümanlara karşı olumlu olduğunu göstermek istemesinden dolaylı olarak yardım gördüğünü de iddia ediyor.
Bazı Boşnaklar, Zukorliç ve Ceriç’in bütün Boşnakların liderleriymiş gibi konuşmak için hakka veya meşruiyete sahip olmadığı görüşünde.
Urban adlı STK’nın başkanı Aida Coroviç, “Bu sadece bir seçim kampanyası … Çok az sayıda Boşnak ona saygı duyuyor, sahip oldukları sınırlı diplomatik destekten söz etmiyorum bile.” dedi.
