Balkan ülkelerindeki tahrip olmuş el yazması eserlerin ihyası, tamir ve bakımı; kullanılmaz durumdaki eserlerin benzer kopyalarının ciltli nüshalarının temin ve mevcut eserlerin korunmasını amaçlayan projenin Kosova bölümü Priştine, Prizren ve Yakova şehirlerinde yapılan görüşmelerle başladı.
Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi Emekli Müdürü Dr. Nevzat Kaya, Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Okuyucu, Gazi Üniversitesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Nurettin Ceviz ve Prof. Dr. Yaşar Aydemir’den oluşan heyet ilk olarak Kosova Cumhuriyeti İslam Birliği Başkanı Müftü Naim Ternava’yı ziyaret etti.
Prof. Dr. Nurettin Ceviz projeyi tanıttığı konuşmasında “Balkanlar’da Kültürel Mirasın Yeniden İnşası Projesi, bilim insanlarını Balkanlar’daki zengin tarihi geçmişle tanıştırmayı ve bu zenginliği dijital ortama aktararak istifadelerine sunmayı hedefliyor. Proje kapsamında incelenecek eserlerin kesinlikle dışarı götürülmeyeceğini belirten Ceviz, “amacımız hâlihazırda var olan el yazmalarını mikrofilm olarak kopyalamak ve aslına uygun cilt sanatıyla ciltleyerek muhafaza etmektir” dedi. Proje kapsamında eserleri muhafaza etmek için sağlıklı yerlerde çelik dolap ve farklı saklama kaplarını temin edeceklerini açıklayan Prof. Dr. Nurettin Ceviz, “mikrofilm, kopyalama, ciltleme, tamir etme ve muhafaza etme alanlarında uzman kişiler yetiştirmek” de projenin amaçları arasındadır” dedi.
Müftü Naim Ternava “Biz her şeyden önce kardeşiz. Türkiye maddi manevi bizi her zaman destekledi. Size Kosova İslam Birliği’nin bütün imkanlarıyla yardım etmeye hazırız” dedi. İslam Birliği’nin Kosova Müslümanlarının haklarını koruyan bir kurum olduğunu belirten Ternava, kültürel hakların da buna dahil olduğunu ifade etti. Daha önce Kuveyt ve Suudi Arabistan’ın destek taleplerini reddettiklerini açıklayan Naim Ternava, Birlik Merkezinde 525 yıllık elyazması Kuran olduğunu söyledi ve “en eski elyazmamız 1181 tarihlidir” dedi.
Aynı günün akşamı Priştine Oteli’nde devam eden görüşmelerde Naim Ternava, proje sürecinin her aşamasında yer almak istediklerini dile getirdi. Arapça elyazmalarının katalogunu hazırlayacaklarını sözlerine ekleyen Ternava, “Yunus Emre Enstitüsü’nün öncülük ettiği proje, Kosova milletinin kimliğini korumasına, geleceğe taşımasına yardım edecek, Kosova’yı geçmişiyle tanıştıracaktır” dedi.
Priştine görüşmelerinin ikincisi Alauddin Medresesi’nde yapıldı. Heyeti makam odasında kabul eden Müdür Bahri Simnica, “Kosova İslam Birliği’nin elyazmaları kütüphanesi okulumuz bünyesindedir. Sahih-i Buhari’nin orijinal el yazmalarından dört yüz yıllık bir nüshanın kendilerinde olduğunu ve dünyada benzeri olmadığını söyledi.
Alauddin Medresesi Elyazmaları Kütüphanesi Müdürü Mahmud Abdülkadir Arnavut, projenin kendisini çok heyecanlandırdığını söyleyerek Yunus Emre Türk Kültür Merkezi ile memnuniyetle çalışacaklarını belirtti. Katalog çalışmalarının sonuna geldiklerini söyleyen Arnavut “bu proje ile Türkiye ile Kosova arasındaki kültürel ve tarihi bağların ne kadar kuvvetli olduğu bir daha tescil edilecektir” dedi.
Kosova Milli Kütüphanesi Müdürü Prof. Dr. Sali Bashota “ Yunus Emre Türk Kültür Merkezi ile yapılacak protokolle projenin daha sağlıklı, daha verimli işlemesine yardımcı olacaklarını belirtti.
Proje kapsamında beraber çalışmaya hazır olduklarını belirten Kosova Milli Kütüphanesi Elyazmaları Bölümü Başkanı Nihat Krasniçi, “Milli Kütüphane bünyesinde bulunan elyazmaları kardeş iki ülkenin ortak tarihlerinin aydınlatılmasında önemli bir hizmet görecektir” dedi.
Kosova Devlet Arşivi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı ve Türkçe elyazmalarından sorumlu Müdür Yardımcısı Refika Sülçevsi “Proje sayesinde Türkiye ve Kosova arasındaki ilişkilerin ne kadar derin ve sağlam olduğu anlaşılacaktır” dedi. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ile yaptıkları işbirliği sonucu kendilerin Türkiye’den çok sayıda belge geldiğini belirten Sülçevsi, bu projenin sağlayacağı katkılarla eksikliklerini giderme fırsatı bulacaklarını söyledi. Heyet daha sonra elyazmalarının bakımının yapıldığı laboratuarı gezerek yetkililerden bilgi aldı.
Prizren ve Yakova
Balkanlar’da Kültürel Mirasın Yeniden İnşası Projesi’nin Kosova ayağındaki ikinci ve üçüncü günler Prizren ve Yakova’da geçti.
Merkezi Prizren’den bulunan Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi(BAL-TAM) Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Tacida Hafız “BAL-TAM olarak projeyi desteklediklerini söyledi. Heyeti evinde kabul eden Tacida Hafız, proje sürecinde ellerindeki elyazmalarının tespiti, konularına göre tasnifi, tamiri ve korunmasında yardımcı olacaklarını söyledi.
Prizren İslam Birliği’nin bünyesindeki Prizren Elyazmaları ve Matbu Eserler Kütüphanesini ziyaret eden heyet, elyazmalarının ilk tasnifini yaptı. Eserlerin korunması hakkında Birlik yetkililerini bilgilendiren Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi Emekli Müdürü Dr. Nevzat Kaya, “Sahip olduğunuz değerleri korumalısınız ve onları gelecek nesillere aktarmalısınız. Bunun için de İslam Birliği ile gerekli her türlü işbirliğini yapmaya hazırız” dedi. Nevzat Kaya “Bilim dünyasını bu hazineyle tanıştırmak için gerekirse Birliğin belirleyeceği uzman adaylarını Türkiye’de eğitmek ve onlara bu alanda ihtisas kazandırmak istiyoruz” diyerek yetkililere işbirliği çağrısında bulundu.
Prizren Arşivi’ni ziyaret eden heyet Türkçe elyazmaları uzmanı Mediya Fişekçi’den arşiv hakkında bilgi aldı. Arşivin eksikliklerini not eden yetkililer Projenin bu konuda gereken her türlü desteği sağlayacağını ifade ettiler.
Daha sonra Yakova’ya geçen heyet Saa’di tarikatı şeyhi Şeyh Rüşdü Tebdili’den tekkenin tarihi hakkında bilgi aldı. Rüşdü Tebdili, savaş döneminde tekkelerinin hedef olduğunu, oğullarıyla elyazmalarını evlerine götürüp sakladıklarını söyledi. Tekkedeki yetmiş dolayındaki elyazmasının proje kapsamında gelecek heyetin çalışması için hazır tutacaklarını söyleyen Rüşdü Tebdili, “savaş döneminde Türkiye’nin yardımlarına bizzat şahit oldum. Türkiye’nin bizi kültür alanında da unutmaması çok sevindiricidir.” dedi.
Yakova Devlet Arşivi Müdürü Valdrin Shehu, arşiv olarak uzmanlarını Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi’nde staja göndermek istediklerini belirtti.
02 – 04 Temmuz 2012 tarihleri arasında gerçekleşen görüşmelerin ikinci etabının bir ay sonra başlayacağını belirten Prof. Dr. Cihan Okuyucu, “Kosova programlarımız dolu dolu geçti. Yardımcı olan herkese teşekkür ederiz” dedi.
http://www.kosovahaber.net
