Bundan kısa bir süre önce Çin, Küstendil Ziraat Enstitüsü uzmanı doçent Atanas Blagov’a “meyveli ağaç yetiştiricliği ulusal danışmanı” ünvanını verdi. Elma üretimi ve meyveli ağaç ıslahı alanında müteahassıs olan doç. Blagov, Çin’in bir dizi eyaletinde iklim koşullarının Bulgaristan’daki koşullarla neredeyse aynı olduğu için orada Bulgaristan’a özgü kiraz, elma ve armut çeşitlerinin yetiştirilebileceğini, hatta artık yetiştirildiğini öne sürdü.
Çin’in iklim şartlarına uygun yeni elma çeşitlerinin geliştirilmesi konusunda çalışmalar yürüten Çin’li uzmanlar, Blagov’un sahip olduğu deneyimden faydalandılar.
Bu verimli işbirliği, 2001 yılında bilim adamımızın, Çin’in Yantay şehrinde düzenlenen bilim konferansında sunduğu 3 raporda 6 yeni elma çeşidi yaratırken edindiği deneyimi paylaşması ile başladı. Ertesi yıl Yantay Meyveli Ağaç Enstitüsü tarafından tekrar davetiye alan doçent Blagov, o gün bugündür Çin uzmanları ile işbirliği yürütüyor. “2010 yılının sonunda Çin hükümetinin desteği ile bir bilim ve araştırma projesi geliştirdik. O günden bu yana her yıl 9 ay Çin’de kalıyorum. Çinli meslektaşlarımla ıslah yolu ile meyveli ağaç bahçelerinde yetiştirilecek olan yeni elma çeşitlerini elde ediyoruz” diyen doç. Blagov şunu da ekliyor:
“İkili işbirliği programı kapsamında olsa bile Bulgaristan’da yaratılan yeni elma çeşitleri ülkemizin fikri mülkiyeti, Çin’de geliştirilenler ise Çin’in milkiyetidir. Birisi bu çeşitleri yetiştirmek isterse eğer ilgili ücreti ödedikten sonra patent hakkından yararlanıyor.”
Bu arada Çin’de çoktandır yetiştirilen Bulgar kirazı, piyasada iyice tanınıyor. Küstendil Ziraat Enstitüsü uzmanları 1999’da Çin’i ziyaret ederken beraberinde enstitüde geliştirilen 7 Bulgar kiraz çeşidinden kalemler götürdü. Bu kiraz çeşitlerinden çoğu Çin’de yaygın şekilde yetiştiriliyor artık. Aynen Çin’de bilinen armuttan farklı olan Bulgar armut çeşitleri yetiştirildiği gibi.
“Çinliler Bulgar armudunun “Vilyamova maslovka”, “Abat Fetel”, “Konferentsiya” ve “Popska” türleri ile ilgileniyorlar. Şu anda bu çeşitlerin Çin’in ekolojik olarak temiz olan bölgelerine adapte olması yönünde çalışıyor. Sadece benim çalıştığım Şandun eyaletinde değil, Şansi, Hıbey, Lyaoning ve diğer eyaletlerde de saydığım armut çeşitlerinden bahçeler vardır ”.
Çeviri : Tanya Blagova
http://bnr.bg
