Hırvatistan’ın 2019 yılı itibarıyla hava savunmasına bölgesel bir yaklaşım geliştirilerek NATO’nun entegre hava savunma sistemiyle bağlantı oluşturulması girişiminin öncülüğünü yaptığı, yetkililer tarafından ifade edildi.
Geçtiğimiz Haziran ayında Adriyatik Şartı ülkeleri olan Hırvatistan, Karadağ, Bosna-Hersek (BH) ve Makedonya, BRAAD’ın (Balkan Bölgesel Hava Savunma Yaklaşımı) edinim öncesinde çalışma yürütülmesi, gerekli hava savunma teçhizatının edinilmesi ve ortak hava savunması oluşturulması olarak üç aşamada uygulamaya geçirilmesi konusunda mutabakata vardı.
Ancak bunu yapmak için Hırvatistan’ın NATO ile teknik anlaşma imzalaması, NATO’ya katılmayı arzu eden diğer üç ülkenin de çalışmanın finansmanı için Hırvatistan ile anlaşma imzalaması gerekiyor.
Hırvatistan Savunma Bakanlığı’ndan SETimes‘a yapılan açıklamada “Bu belgelerin metinleri ve bunların ulusal düzeyde uyumlu hale getirilmesi yönündeki çalışmalar son aşamasına geldi.” denildi.
Hırvatistan, gözden geçirilecek belgeleri katılımcı ülkelere iletmesinin ardından, bunların 2014 başına kadar imzalanmasını bekliyor.
Bakanlık’tan yapılan açıklamada “Teknik anlaşmanın imzalandığı an, BRAAD girişimi kapsamındaki hava uzay denetimine yönelik edinim öncesi çalışma da NATO’nun akıllı savunması çerçevesinde en önemli proje halini alacaktır.” denildi.
Akıllı savunma, NATO’nun, askeri kabiliyetlerin edinilmesinde ve sürdürülmesinde işbirliğine gidilerek savunma masraflarının adil paylaşılmasını destekleyen yeni bir konsepti.
Üsküp merkezli bir STK olan Balkan Savunma Forumu’nun Başkanı Blagoja Markovski, her ülkenin masraflarının çalışmada yapılacak analize dayanacağını ileri sürdü.
Markovski, SETimes‘a verdiği demeçte “Bu, İttifak üyesi olma yolunda NATO standartlarına ulaşmalarının en etkili yoludur.” yorumunu yaptı.
Örneğin Karadağ’ın hava sahasının gözetlenmesi, bu ve diğer partner ülkelerin askeri ve sivil radarları tarafından gerçekleştirilecek.
Karadağ Savunma Bakanlığı’ndan SETimes‘a yapılan açıklamada “Karadağ’ın hava sahasının savunulması -hava polisliği- ortak güvenlik sistemine girdiğimizde, Arnavutluk ve Slovenya’ya benzer biçimde NATO ülkeleriyle işbirliği içinde çözümlenecektir.” denildi.
Slovenya, kendi hava savunmasını güçlendirmek için NATO üyesi İtalya’nın hizmetlerinden yararlandı.
Hava savunmasının küçük ülkeler için zorlu ve çok maliyetli olduğu, ancak bölgedeki birçok küçük ülkenin bu gibi kabiliyetlerin eksikliğini yaşadığı, Sremska Kamenica’da bulunan EUCOMS Üniversitesi’nin Dekanı olan askeri analist Bojan Dimitrijevic tarafından ifade edildi.
SETimes‘a değerlendirmede bulunan Dimitrijevic, “Hava sahasının savunulması güvenlik için önemlidir… fakat çok pahalıdır. Buna hava araçları ve radar sistemlerinin yanı sıra hava savunma araçları da dahildir.” şeklinde konuştu.
Markovski, ülkelerin tek başlarına radar, hava araçları, eğitim alanları, eğitim, yakıt, eleman alımı ve bakım gibi alanlara yatırım yapması halinde, maliyetin sadece yüzde 15’ini karşılayabileceklerini ileri sürdü.
Markovski, “Katılımcı ülkelerle güçlerin birleştirilmesi, hava savunmasına tek başına yatırım yapmaya göre büyük tasarruf sağlayacaktır. Her bir ülkenin tahmini tasarrufu yüzde 90 olacaktır.” dedi.
Ancak bazı uzmanlar, yılda 20 ila 60 milyon Euro’luk tahmini maliyetin yine de çok fahiş bir bedel olduğunu düşünüyor.
Makedonya Genelkurmay Eski Başkanı ve emekli general Mitre Arsovski, SETimes‘a yaptığı açıklamada “Büyük miktarlardaki bu parayı hava aracı satın almak için kullanmak daha iyi.” önerisini getirdi.
Fakat yetkililer, hava savunma kabiliyetinin modernleştirilmesinin, ülkelerin tek başına hareket etmesi halinde imkansız olacağına işaret ettiler.
Makedonya ordusu Genelkurmay sözcüsü Mirce Gjorgovski, SETimes‘a “Sonuç olarak BRAAD halen Adriyatik Şartı grubunun en büyük girişimi… Katılımcı ülkelerin personeli zaten Hırvatistan’da eğitim görüyor.” tespitini aktardı.
KAYNAK: SETimes
